Što je to lišmanioza i kako se liječi?
- font size decrease font size increase font size
Napisao: Dr.vet.med. Mirko Ćelić
Infekcija protozoarnim organizmima lišmanijama (Leishmania Infantum, L. Donovani) dovodi do pojave teških simptoma bolesti kod pasa, ali i kod ljudi (bolje da ne googlate slike :/). Bolest je prvi put u Evropi zabilježena 1903., a prema podacima iz 1940. - oko 40 % od ukupne populacije pasa u Rimu je imalo lišmaniozu.
Psi su najznačajniji rezervoari ovog uzročnika koji je rasprostranjen širom svijeta, a naročito u Južnoj Europi, Africi te centralnoj i južnoj Americi.
Od ogromnog značaja je dijagnostika i liječenje oboljelih pasa, pošto se na taj način sprječava širenje bolesti.
Infekciju prenose pješčane mušice (flebotomusi, papatači) i to ubodom u kožu domaćina. U Europi su najviše zastupljeni u mediteranskim regijama, pa tako kod nas pogotovo na srednjem i južnom Jadranu, a globalno zagrijavanje doprinosi širenju ove, izvorno tropske, bolesti.
Mušice imaju dosta ograničeno područije u kome lete, svega nekoliko kilometara i uglavnom su aktivne u zoru i u sumrak, te samo u određenom dijelu godine.
Kada se ženka mušice hrani sisajući krv psa koji je zaražen lišmaniozom, inficira se i ponovnim ubodom razvojni oblici lišmanioze mogu biti ubrizgani u kožu zdravog psa pa se umnožavati na mjestu infekcije. Ako organizam nema adekvatan imunološki odgovor, paraziti se iz kože šire do koštane srži, jetre i slezene i izazivaju hronične, a ponekad i fatalne posledice. Od unutrašnjih organa su pod najvećim rizikom jetra, slezena i bubrezi. Vremenski period od infekcije do pojave prvih simptoma može biti od 3 mjeseca do 7 godina. Osim preko uboda, lišmanija može dospjeti u krv prilikom transfuzije i putem placente sa majke na štenad.
SIMPTOMI
Vlasnici najčešće primjete teško opšte stanje uprkos dobrim uslovima držanja i kvalitetnoj ishrani.
U početku se javlja promjenjiva tjelesna temperatura. U daljem toku bolesti se javljaju promjene na koži u vidu krastica, suvih područja, ispadanja dlake, a zatim se javljaju čirići i čvorići. Naročito je značajno reći da su ove promjene uočljive oko očiju i ušiju (u obliku «naočara»). Nokti su često razmekšani.
Uslijed pojave poliartritisa se često javlja šepavost koja se smjenjuje na ekstremitetima.
www.cyprusrehomingassociation.com
U slučaju da bolest napadne oči, dolazi do kompliciranih upala (uveitis, bleritis, suhi konjuktivitis).
Kod visceralnog oblika (kada su oboljeli i unutrašnji organi) se u pasa pored promjena na koži u početku javljaju opšta slabost, gubitak apetita, krvarenje iz nosa, povraćanje i letargija. Promjene u ponašanju su najuočljivije kod pasa koji su ranije bili veoma aktivni, pošto sa pojavom prvih simptoma postaju veoma letargični i nezainteresovani za okolinu. Često satima leže na boku sa blago podignutom glavom. U početku je vrlo uočljiv nagli gubitak tjelesne mase.
Često dolazi do generalizirane limfadenopatije (povećanja svih limfnih čvorova), pogotovo u predjelu glave. U kasnijem toku bolesti može doći do fatalnog ishoda zbog uremije i nefrotskog sindroma koji se javljaju kao posledica zatajenja rada bubrega.
DIJAGNOZA I LIJEČENJE
Kod donošenja precizne dijagnoze od suštinske važnosti je koristiti precizne dijagnostičke testove koji su bazirani na tehnikama molekularne biologije i genetike (PCR, ELISA). Precizna dijagnostika je od ogromnog značaja, imajući u vidu da se lIšmanije prenose na ljude (zoonoza) i da se pravovremenom dijagnostikom i liječenjem može zaustaviti širenje u područjima koja nisu specifična za ove parazite.
Crveno su područja nazvana stalna prisutnost, a narančasto - prisutnost!
Postoji nekoliko lijekova koji se koriste u terapiji lišmanioze, bilo pojedinačno ili u kombinaciji (Natrijum stiboglukonat, Meglumin, Alopurinol, Amfotericin B). Terapija najveći učinak bilježi kod pasa sa umjerenim simptomima, dok je prognoza u pasa sa hroničnim tokom bolesti veoma nepovoljna. Imajući u vidu da bolest ima veliki uticaj na život psa i vlasnika te da se može prenijeti na druge jedinke iste vrste i na ljude, mnogi veterinari nažalost savjetuju eutanaziju. Najbolji način borbe protiv ovog oboljenja je preventiva.
PREVENTIVA
Preventivno se djeluje kroz nanošenje repelenata koji odbijaju flebotomuse (pješčane mušice/papatače). Insekticid Deltametrin postiže efikasnost od 86% - u vidu ampula Advantix, Vectra, ili Frontline 3-act, a u vidu ogrlica Scalibor i Foresto. Postoji i cjepivo, ali još ga nema kod nas - no nastavi li se ovakva klima - nesumnjivo će se morati uvesti!
"Hvala, doktore Mirko!"
Ukoliko vam se sviđa ovaj članak slobodno ga podijelite na društvenoj mreži!
Pasji život™
Poruka drugim medijima - uvijek nam je kompliment vidjeti svoje tekstove i teme prenesene na drugim web stranicama, portalima i u časopisima - ukoliko ne tražite dopuštenje ili ne navedete link na našu stranicu/ime autora članka, biti ćemo prisiljeni djelovati pravnim putem.
Infekcija protozoarnim organizmima lišmanijama (Leishmania Infantum, L. Donovani) dovodi do pojave teških simptoma bolesti kod pasa, ali i kod ljudi (bolje da ne googlate slike :/). Bolest je prvi put u Evropi zabilježena 1903., a prema podacima iz 1940. - oko 40 % od ukupne populacije pasa u Rimu je imalo lišmaniozu.
Psi su najznačajniji rezervoari ovog uzročnika koji je rasprostranjen širom svijeta, a naročito u Južnoj Europi, Africi te centralnoj i južnoj Americi.
Od ogromnog značaja je dijagnostika i liječenje oboljelih pasa, pošto se na taj način sprječava širenje bolesti.
Infekciju prenose pješčane mušice (flebotomusi, papatači) i to ubodom u kožu domaćina. U Europi su najviše zastupljeni u mediteranskim regijama, pa tako kod nas pogotovo na srednjem i južnom Jadranu, a globalno zagrijavanje doprinosi širenju ove, izvorno tropske, bolesti.
Mušice imaju dosta ograničeno područije u kome lete, svega nekoliko kilometara i uglavnom su aktivne u zoru i u sumrak, te samo u određenom dijelu godine.
Kada se ženka mušice hrani sisajući krv psa koji je zaražen lišmaniozom, inficira se i ponovnim ubodom razvojni oblici lišmanioze mogu biti ubrizgani u kožu zdravog psa pa se umnožavati na mjestu infekcije. Ako organizam nema adekvatan imunološki odgovor, paraziti se iz kože šire do koštane srži, jetre i slezene i izazivaju hronične, a ponekad i fatalne posledice. Od unutrašnjih organa su pod najvećim rizikom jetra, slezena i bubrezi. Vremenski period od infekcije do pojave prvih simptoma može biti od 3 mjeseca do 7 godina. Osim preko uboda, lišmanija može dospjeti u krv prilikom transfuzije i putem placente sa majke na štenad.
SIMPTOMI
Vlasnici najčešće primjete teško opšte stanje uprkos dobrim uslovima držanja i kvalitetnoj ishrani.
U početku se javlja promjenjiva tjelesna temperatura. U daljem toku bolesti se javljaju promjene na koži u vidu krastica, suvih područja, ispadanja dlake, a zatim se javljaju čirići i čvorići. Naročito je značajno reći da su ove promjene uočljive oko očiju i ušiju (u obliku «naočara»). Nokti su često razmekšani.
Uslijed pojave poliartritisa se često javlja šepavost koja se smjenjuje na ekstremitetima.
www.cyprusrehomingassociation.com
U slučaju da bolest napadne oči, dolazi do kompliciranih upala (uveitis, bleritis, suhi konjuktivitis).
Kod visceralnog oblika (kada su oboljeli i unutrašnji organi) se u pasa pored promjena na koži u početku javljaju opšta slabost, gubitak apetita, krvarenje iz nosa, povraćanje i letargija. Promjene u ponašanju su najuočljivije kod pasa koji su ranije bili veoma aktivni, pošto sa pojavom prvih simptoma postaju veoma letargični i nezainteresovani za okolinu. Često satima leže na boku sa blago podignutom glavom. U početku je vrlo uočljiv nagli gubitak tjelesne mase.
Često dolazi do generalizirane limfadenopatije (povećanja svih limfnih čvorova), pogotovo u predjelu glave. U kasnijem toku bolesti može doći do fatalnog ishoda zbog uremije i nefrotskog sindroma koji se javljaju kao posledica zatajenja rada bubrega.
DIJAGNOZA I LIJEČENJE
Kod donošenja precizne dijagnoze od suštinske važnosti je koristiti precizne dijagnostičke testove koji su bazirani na tehnikama molekularne biologije i genetike (PCR, ELISA). Precizna dijagnostika je od ogromnog značaja, imajući u vidu da se lIšmanije prenose na ljude (zoonoza) i da se pravovremenom dijagnostikom i liječenjem može zaustaviti širenje u područjima koja nisu specifična za ove parazite.
Postoji nekoliko lijekova koji se koriste u terapiji lišmanioze, bilo pojedinačno ili u kombinaciji (Natrijum stiboglukonat, Meglumin, Alopurinol, Amfotericin B). Terapija najveći učinak bilježi kod pasa sa umjerenim simptomima, dok je prognoza u pasa sa hroničnim tokom bolesti veoma nepovoljna. Imajući u vidu da bolest ima veliki uticaj na život psa i vlasnika te da se može prenijeti na druge jedinke iste vrste i na ljude, mnogi veterinari nažalost savjetuju eutanaziju. Najbolji način borbe protiv ovog oboljenja je preventiva.
PREVENTIVA
Preventivno se djeluje kroz nanošenje repelenata koji odbijaju flebotomuse (pješčane mušice/papatače). Insekticid Deltametrin postiže efikasnost od 86% - u vidu ampula Advantix, Vectra, ili Frontline 3-act, a u vidu ogrlica Scalibor i Foresto. Postoji i cjepivo, ali još ga nema kod nas - no nastavi li se ovakva klima - nesumnjivo će se morati uvesti!
"Hvala, doktore Mirko!"
Ukoliko vam se sviđa ovaj članak slobodno ga podijelite na društvenoj mreži!
Pasji život™
Poruka drugim medijima - uvijek nam je kompliment vidjeti svoje tekstove i teme prenesene na drugim web stranicama, portalima i u časopisima - ukoliko ne tražite dopuštenje ili ne navedete link na našu stranicu/ime autora članka, biti ćemo prisiljeni djelovati pravnim putem.